November 2017

Árlega koma flestir stærstu golfkylfuframleiðendur með fjölda af nýjum driverum. Sumir með allt að níu nýjar týpur á einu ári, en einhverjir þó ekki með nýjar týpur nema á nokkurra ára fresti. Með hverri uppfærslu lofa öll þessi fyrirtæki að með nýju kylfunum muni kylfingar slá beinna, stöðugar og aðallega lengra. Langmesta áherslan er lögð á að lofa aukinni högglengd, enda eru allir kylfingar til í að slá lengra.

Yfir hundrað mismunandi stillingar

Ástæðurnar sem gefnar eru upp af hverju kylfingar eiga eftir að slá lengra eru fjölmargar. Kylfuhausarnir eru ýmist straumlínulagaðri, með massamiðjuna(„center og gravity“) á öðrum stað sem á að hækka boltalug og minnka spuna, léttari kylfur, sjáanlegir vasar sem auka fjöðrun, þynnri og „heitari“ höggflötur, betri sköft , ný og betri efni í kylfuhausnum, yfir hundrað mismunandi stillingar, betri orkuflutningur o.s.frv.  o.s.frv. Sumir framleiðendur virðast jafnvel farnir í hringi með breytingarnar. Eitt árið gera þeir kassalagaða drivera til að ná þyngdinni aftar og á jaðarinn til að auka hverfitregðu en næst setja þeir þyngdarskrúfur í miðjan kylfuhausinn til að færa massamiðjuna nær höggfletinum til að minnka spuna. Eitt árið stækka þeir kylfuhausana í hámarksstærð en svo koma þeir með minni og svo má áfram telja.

„speed“, „hot“, „energy“, „lower spin“

Þetta er svo allt saman vel markaðsett með grípandi orðum og auglýsingum.  Gjarnan má sjá orð eins og „speed“, „hot“, „energy“, „lower spin“ . Bestu kylfingar heims tala svo um hvað þeir slá mikið lengra og beinna með nýjustu græjunum og það eru jafnvel gerð „fyrir og eftir“ auglýsingarmyndbönd sem sýna tölur úr mæligræjum og hvað þeir standa sig mikið betur með nýrri kylfum.

En þá er það spurningin, er þetta satt eða er þetta sölumennska? Eru bestu kylfingar heims að slá lengra með þessum kylfum og munt þú slá lengra með nýjum driver? Kíkjum fyrst aðeins á hvað COR er áður en við svörum þeim spurningum.

Hvað er COR?

COR er skammstöfun fyrir „coefficient of restitution“. Þetta hugtak mætti kalla endurkastsstuðul á íslensku og er oft nefnt fyrir mistúlkun „trampolínáhrif“. Þetta er mælieining á hversu mikil hreyfiorka tapast þegar tveir hlutir rekast saman. Mælingin gæti verið 0.0 ef öll hreyfiorka tapast eða 1.0 ef engin hreyfiorka tapast. Dæmi um 0.0 árekstur væri ef þú hentir tyggjói í vegg, það festist við vegginn og hreyfist ekki, þá hefur öll hreyfiorka tapast. Dæmi um COR sem er nánast 1.0, er þegar þú skýtur kúlu í billiard beint í aðra kúlu af sömu stærð og massa. Þá algjörlega stöðvast kúlan sem þú skaust í með kjuðanum, en hin kúlan fer af stað á næstum sama hraða.

Þegar kylfurhausar fóru að stækka ört frá 1991 fór málmurinn í þeim að verða þynnri og höggflöturinn fór þá að sveigjast við snertingu( „impact“). Því meira sem höggflöturinn sveigist, því minna kremst golfboltinn og þetta leiðir til hærri endurkastsstuðuls. Ástæðan er að það tapast mikið meiri orka þegar golfboltinn kremst heldur en þegar höggflöturinn svignar. Árið 2003 voru sett mörk á hversu hátt COR kylfuhauss má vera og tóku þau líka gildi á PGA mótaröðinni. Mörkin voru sett í .83 COR. Fyrst voru þessi mörk sett á kylfur með undir 15° flága, en seinna voru þau sett á allar golfkylfur. Þetta þýðir að ef golfbolta væri skotið á kyrrstæðan höggflöt á golfkylfu á 100km/klst hraða, þá mætti boltinn ekki koma til baka á meira en 83km/klst hraða.

COR getur skipt miklu máli

Til að átta sig betur á hvað COR getur skipt miklu máli er hér dæmi til að gefa viðmið. Gamlir stál eða tré driverar sem voru ekki sérstaklega hannaðir með þunnan höggflöt eru með COR í mesta lagi .78. Ef kylfingur sem slær rúmlega 200m af teig með nútímadriver með .83 COR myndi nota slíkan driver, þá myndi hann fljúga boltanum rúmlega 10m styttra en hann er vanur. Þeir sem slá lengra væru að tapa enn meiri lengd með gamla drivernum.

Muntu slá lengra með nýjum driver?

Hér fyrir ofan sést súlurit yfir meðalhögglengd með driver á PGA mótaröðinni frá 1993 til lok tímabilsins 2014. Eins og sjá má þá rýkur lengdin upp á þeim tíma sem driverhausarnir voru að stækka og COR var að aukast.  Árið 2003 voru flestir framleiðendur búnir að ná COR hámarki á miðjum höggfletinum. Meðallengdin árið 2003 var 262 metrar og núna árið 2014 var hún 264 metrar. Atvinnumennirnir á PGA mótaröðinni hafa bætt sig um 2 metra á síðustu 11 árum. Hank Kuehne á enn metið yfir heilt tímabil, sem var 293,9 metrar árið 2003. Mesta meðallengdin var árið 2011 266 metrar, 2m lengra en í dag árið 2014. Kylfuhraðinn á PGA mótaröðinni mælist 0,6mph hraðari nú í ár en frá því það var hann var fyrst mældur með radar 2007, en það þýðir aukna högglengd upp á 1,5m að öllu öðru jöfnu.

Það þarf ekki að rýna lengi í þetta súlurit til að sjá að það er ekki jafn mikil bylting í högglengd með hverri kynslóð af driverum eins og margir vilja halda fram. Það hefur þó á þessu tímabili orðið framför í fyrirgefningu á driverum,sem myndi skila sér í meiri meðallengd hjá flestum kylfingum og þá helst hjá þeim sem lakari eru. Með reglum um hámark á hverfitregðu(„MOI“) er búið að mestu leyti setja þak á það líka.

Öll mæld meðaltöl hafa vikmörk og það er eðlilegt að sjá meðaltölin fara örlítið upp og niður. Meðallengd teighögga á atvinnumótaröðum er þar engin undantekning. Það er ljóst að driverarnir hættu að mestu ef ekki öllu leiti að lengja atvinnumennina árið 2003. Atvinnumennirnir hafa mun meiri kylfuhraða heldur en flestir kylfingar og myndu þeir sjá talsvert meiri bætingar í högglengd með breyttum spuna eða COR heldur en aðrir kylfingar með minni sveifluhraða. Staðreyndin er augljóslega sú að ef þú hittir boltann á miðjan höggflötinn með driver sem var gerður árið 2003 og driver sem þú keyptir í dag og allt annað væri eins, þá væri sáralítill ef einhver munur á högglengdinni.  Tölurnar ljúga ekki og með öllum þeim framförum sem eiga að hafa átt sér stað í kylfuhausum, boltum, sköftum og líkamleguatgervi þá slá kylfingarnir á PGA mótaröðinni ekki nema 2 metrum lengra í dag en árið 2003.

Hvað þýðir þetta?

Það er óþarfi fyrir kylfinga að vera sífellt að eltast við nýjustu  „byltinguna“ í driverum, hvort sem hún er auglýst á nokkurra ára fresti eða oft á ári. Loforðin frá markaðsdeildunum eru einfaldlega ekki sannleikanum samkvæm. Það sem er mikilvægast er hvort að kylfan henti þér og þinni sveiflu. Þau atriði sem skipta mestu máli eru t.d. lengd,þyngd og jafnvægi kylfunnar, flái og afstaða höggflatarins(„face angle“), þykkt gripsins, stífleiki og þyngd skaftsins o.s.frv..Ef  eitthvað við núverandi driverinn þinn passar ekki fyrir þig og þína sveiflu, þá ertu hvorki að slá eins langt og þú getur né að spila af hámarks getu. Ef þau eru hinsvegar öll rétt, þá er sjaldan ástæða að skipta drivernum út. Til að lækka forgjöfina væri peningunum mikið betur varið í kennslu hjá góðum golfkennara heldur en í árlega áskrift af nýjustu afurð markaðsdeilda golfkylfuframleiðenda.

Stífleiki skafts á golfkylfu hefur áhrif á alla þætti höggsins, þ.á.m. lengd, nákvæmni og ekki síst alla tilfinningu notandans fyrir kylfunni. Kylfingum líður sjaldnast vel með óhentug sköft og ná því mögulega ekki að leika af fullri getu.

Firm, FirmFlex, UniFlex

Eins og flestir kylfingar vita eru sköftin á golfkylfum misjafnlega stíf. Margir hafa vanist því að flokka stífleika þeirra eftir bókstöfum, eins og R, S, L og A og jafnvel orðum eins og Firm, FirmFlex, UniFlex o.s.frv. Þess vegna gæti komið mörgum á óvart að sjá hve mikill munur getur verið á sköftum þótt þau séu merkt með sama bókstaf. Ganga má svo langt að segja að bókstafsflokkun á stífleika skafta hafi enga þýðingu.

Ágiskanir í búðum og hjá kennurum

Val á skafti er mun flóknara en það virðist á yfirborðinu. Það snýst t.d. ekki bara um almennan stífleika, heldur ekki síður um hvernig hann dreifist um skaftið. Þetta, ásamt fleiri þáttum, er að finna í gagnagrunni sem betri kylfusmiðir búa yfir. Í honum er að finna ítarlegar staðreyndir, ekki ágiskanir, um raunverulega hegðun langflestra skafta á markaðnum.

Sveifluhraða kylfingsins

Enn fremur er ekki nóg að bera upplýsingar úr grunninum saman við sveifluhraða kylfingsins. Skoða þarf fleiri þætti, eins og hröðun, takt og líkamlegan styrk. Þetta getur góður kylfusmiður mælt og metið. Hann getur því ekki aðeins bent kylfingnum á hentugasta skaftið, heldur getur hann sýnt það og sannað með vísan í grunninn og mælingarnar. Þess eiga kylfingar að krefjast í kaupum sínum á sköftum og kylfum, en því miður hafa takmarkaðar upplýsingar oftast legið að baki kylfu- og skaftavali kylfinga. Það á ekki síður við þegar kylfur eru keyptar í golfbúðum eða hjá golfkennurum.

Myndin hér að ofan, sem er úr sérstökum gagnagrunni yfir golfsköft, sýnir stífleikagraf tveggja skafta sem bæði eru merkt R. Annað þeirra hentar líklega kylfingi sem sveiflar driver á 55-65 mílna hraða á klukkustund (mph), en hitt skaftið er líklegt til að henta kylfingi sem sveiflar næstum tvöfalt hraðar, eða á 95-105 mílna hraða. Það skýtur því skökku við að þeir noti báðir skaft merkt með sama bókstaf.

Það er algengt að heyra í í kylfingum sem eru í skýjunum með nýju járnin sín. Ekki vegna þess að þeir spila betur með þeim, heldur vegna þess að þeir slá svo langt með þeim. Þeir slá allt að heilli kylfu lengra en með gamla settinu sínu og halda að það galdri fram betra skor. Spurningin er: Af hverju slá kylfingar oft lengra með nýjum járnum og þarf það að vera gott?

„Hverfandi fláa veikin“

Síðustu 20-30 árin hefur fláinn á járnum minnkað og sköftin hafa orðið lengri. Fyrir fáum árum var 2-járn 20°, 5-járn 32° og 9-járn 48°. Í dag er algengt að það sé ekkert 2-járn, 3-járnið er 19°-20°, 5-járnið 26° og 9-járnið 42° eða jafnvel minna. Sumir framleiðendur hafa gengið svo langt að hafa 4-járn 19° og PW 43°, sem hefði verið 2-járn og 8-járn fyrir um 30 árum. Framleiðendur hafa líka lengt sköftin á járnum sínum samhliða því að minnka fláann. Sem sagt, það sem var 8-járn fyrir nokkrum árum er 9-járn í dag. Sama kylfan, sami flái og lengd, en í stað þess að það standi 8 á botni kylfunnar þá stendur talan 9. Sem sagt, það sem var 8-járn fyrir nokkrum árum er 9-járn í dag.

Meiri högglengd selur

Þegar kylfingar prófa nýtt járnasett, þá er „demo“ kylfan oftast 6-járn. Ef högglengdin er meiri en með gamla 6-járninu eru miklar líkur á að kylfingar vilji kaupa allt settið. Eftir að eitt fyrirtæki byrjaði að minnka fláann til að plata kylfing til að halda að hann slái lengra, þá hafa öll önnur fylgt á eftir til að tapa ekki sölu af því högg með þeirra 6-járni fer „styttra“. En auðvitað slær kylfingurinn ekkert lengra, hann slær einfaldlega með annarri kylfu. Hann gæti gert það sama með því að líma „8“ undir gamla 7-járnið sitt. Egóið er bætt en skorið ekki. Það er hægt að auka högglengd með því að hækka endurkastsstuðul („COR“) með þunnum höggfleti, sem sumir framleiðendur eru farnir að gera. Það er dýrara en að einfaldlega minnka fláann og markaðsetja þá brellu vel. Aukin högglengd með miðlungs og stuttum járnum er ekki vegna þess að það er búið að breyta massamiðju eða út af nýjum sköftum. Hún er fyrst og fremst vegna þess að fláinn er minni.

Hverjir eru ókostirnir við þessa þróun?

Óstöðugt bil í lengd milli kylfa. Í járnasettum í dag er bilið í fláa á milli löngu járnanna mikið minna en á milli stuttu járnanna. Það er vegna þess að það er ekki hægt að minnka fláann jafn mikið á löngu járnunum eins og þeim stuttu, því þá myndi enginn ná höggum með löngu járnunum á loft. Sem sagt, bilið á milli 3-járns og PW er orðið miklu minna. Framleiðendur vilja augljóslega ekki selja færri kylfur og ekki láta kylfinga slá „styttra“ með demo kylfunum. Eina leiðin er því að hafa minna bil í fláa á milli löngu járnanna en mun meira á milli stuttu járnanna. Áður fyrr var stöðugt 4° bil milli allra járna. Í dag eru gjarnan 3° eða jafnvel 2° á milli löngu járnanna og svo 5° til 6° á milli stuttu járnanna. Vegna þess hve erfitt er að slá með löngum járnum og ná boltanum á loft ætti í raun að vera 5° á milli þeirra fyrir flesta kylfinga. Augljóslega verður þetta til þess að það verða óstöðug bil á milli kylfa. Bilið er orðið svo mikið á milli PW og SW út af þessari sölumennsku að það var fundin upp ný kylfa sem kallast milli-wedge eða gap-wedge. Framleiðendur gátu ekki minnkað fláann á sand-wedginum, því þá myndi enginn ná boltanum upp úr glompu. Bilið á milli PW og SW er því orðið um 10° eða jafnvel 13° hjá sumum framleiðendum sem eru farnir að hafa PW 43°.

Fáir geta slegið með löngum járnum

Í golfi er oft talað um „24/38 regluna”. Þessi regla er einfaldlega að þegar golfkylfa er með 24° fláa eða minna og er orðin 38“ löng eða meira, þá eiga flestir meðalkylfingar orðið mjög erfitt með að slá með þeim kylfum. Það þarf mjög nákvæma og góða tækni til þess að vera stöðugur með slíkum kylfum og það eru fáir sem ná því. Fyrir ekki svo mörgum árum féll 3-járnið þeim megin við 24/38 regluna að margir kylfingar gátu slegið með því. En vegna þess hvernig fyrirtæki hafa breytt kylfum sínum fellur í besta falli 5-járn réttum megin við regluna og fáir geta slegið með 3- og 4-járni. Út af þessu hefur í dag 2-járn næstum horfið. Það þyrfti það að vera um 16°-17° þegar 3-járnið er orðið 20°. Prófaðu næst að kíkja ofan í nokkra golfpoka úti á velli og taktu eftir að löngu járnin eru oft eins og ný því þau eru svo lítið notuð. Framleiðendur gera nú hálfvita/blendinga, sem er léttara að slá með en löngum járnum fyrir flesta. En þeir eru gjarnan allt of langir líka.

Kostnaður

Síðast en ekki síst þá er stór galli við þetta kostnaður. Kylfingar eru oft ómeðvitaðir um þessar breytingar á fláa, enda hvergi tekið fram í auglýsingum hvernig er búið að breyta honum. Þeir halda að þeir séu að slá lengra út af nýrri tækni og vonast eftir að bæta skorið með nýjum kylfum, en þeir gætu vitaskuld eins hafa valið járni lengra úr gamla settinu og sparað sér skildinginn.

Ekki falla fyrir brellunni

Þegar þú skoðar nýjar kylfur, athugaðu vel og vandlega fláann og lengdina á þeim. Vertu viss um hvað þú ert með í höndunum og hvað þú ert að bera saman. Best er ef þú ferð í mælingu eða kemst í góðan höggnema og berð saman flugtakshorn og lendingarhorn. Hversu mikið er aukin högglengd út af minni fláa og lægra boltaflugi eða út af öðrum þáttum eins og þynnri betur hönnuðum höggfleti? Ekki giska á það sem er hægt að mæla! Ekki heldur gera ráð fyrir að þótt þú sláir vel með 6-járni, þá eigir þú eftir að gera það með lengri járnunum í settinu líka. Varastu að pæla í hvaða járni meðspilarar slá með, nema þú vitir fláann á þeim. Mundu að það er enginn staðall á fláa á járnum og hann er mjög misjafn á milli ólíkra járna. Ef þú ætlar að eyða peningum til þess einungis að bæta egóið, þá væri betra að fara til íþróttasálfræðings en að kaupa nýtt járnasett.

Væri sennilega milljónamæringur ef ég fengi tíkall fyrir hvert skipti sem ég hef heyrt frasann að skaftið sé vélin í golfkylfunni. Sannleikurinn er að skaftið er í besta falli hægt að kalla kúplinguna í golfkylfunni. Skaftið býr ekki til orku í sveiflunni, heldur tengir það bara saman hendur kylfingsins við kylfuhausinn og gerir honum þannig kleift að flytja orku í kylfuhausinn og þaðan í golfboltann. Það myndar ekki fjaðurkraft sem spyrnir í boltann í höggaugnabliki(„impact“).

Skaft getur haft eftirfarandi áhrif

Það er alveg satt að ef skaft hentar ekki kylfingi og sveiflunni hans, þá slær hann ekki eins langt og hann getur. Hann mun missa taktinn í sveiflunni, hugsanlega tapa kylfuhraða, hitta höggin verr og fá verra boltaflug.

Skaft getur haft eftirfarandi áhrif:

1. Það getur haft væg áhrif á fláa kylfunnar í höggaugnabliki. Um 2-3 gráður í driver hjá þeim með mikinn kylfuhraða og þá sem nota únliðabrot seint.
2. Þyngd kylfunnar. Skaftið er mesta breytan þegar kemur að heildarþyngd golfkylfu. Misþung sköft henta mismunandi kylfingum. Rétt þyngd hjálpar að hitta sem stöðugast á höggflötinn og getur hjálpað sveifluferil líka. Þungi á skafti er því gríðarlega mikilvægur og oft vanmetinn þáttur.
3. Tilfinninguna. Sumir kylfingar eru mjög næmir á hvernig skaftið bognar og hvar. Þeir kunna best við, og slá því best með, ákveðnum stífleika um endilangt skaftið.

Fjaðrar eins og veiðistöng

Þetta er í grófum dráttum allt sem skaft gerir. Það bognar ekki aftur í niðursveiflu, geymir orku sem losnar þegar það fjaðrar eins og veiðistöng. Þegar niðursveiflan hjá flestum byrjar bognar skaftið örlítið á þann hátt, að það er í sömu átt og að táin á kylfunni væri að færast upp í uppstillingu. Miðsóknarkraftur gerir það svo að verkjum að hjá sumum fer skaftið fer að bogna fram(má eins segja að miðjan í því bogni aftur). Skaftið hjá flestum kylfingum er svo orðið aftur beint í höggstað.

Viltu spila af hámarksgetu?

Þetta er nokkur einföldun á því hvað skaftið gerir. Það er mikilvægt að allir þættir skaftsins henta kylfing ef hann vill spila af hámarksgetu. En staðreyndin er sú að það bognar ekki aftur og fram eins og veiðistöng til að mynda kraft. Það er mýta.